Kitap:Asrın Getirdiği Tereddütler 4
Cehennem bir cezadır, kötü amellerin cezası.. orada, buradaki kötü işlerin cezası çekilecektir. Burada mü’min belli şeylere katlanarak, Cennet’e girme hüviyet, hâl ve hususiyetini kazanamamışsa, bu iş bir mânâda tamamlanacaktır. Bütün bütün istidat ve kabiliyetlerini küfürle kaybetmiş kimselere gelince, onlarda en küçük bir maya olmadığından dolayı, Cennet hesabına onlarda bir mayalanma olmayacaktır. Bir şeyin içinde alkolleşmeye dair bir hususiyet varsa, onda bir fermantasyon olur, fakat hiç böyle bir hususiyet yoksa, onda hiçbir ekşime görülmez. Aynen öyle de, Efendimiz (sallallâhu aleyhi ve sellem): “Zerre kadar imanı olan, Cennet’e girer.”1 buyurur. Çünkü onun içinde onu Cennet’e ehil hâle getirebilecek böyle önemli ve hayatî bir cevher var.
Demek ki, burada seyrini tamamlayamamış, kavsiyelerini bitirememiş, mi’raçlarını yapamamış olanlar; buna karşılık, kabirden başlamak üzere, bir azap, bir işkence silsilesi içinde değişik bir seyre tâbi tutulacaklar. Buna göre bazı kimseler, hesaplarını kabirde bitirecekler. Meselâ, rüyalarına girdiği kimselere bazı Hak dostları diyorlar ki: “Altı ay çektik, bitti...” Tabiî rüya doğru ise, maksat mukarrabîn hesabıdır.
Daha başkaları, kabir hırpalamasıyla hesap ve mizan dağdağasından kurtulacaklardır. Bazılarının işi mahşere kadar devam edecek. Mahşerde sorgu suale ya çekilecek veya çekilmeyecek. Sonra bazıları, Cehennem’e girecek -Allah bizi muhafaza buyursun!- Onlar da burada fevt ettikleri şeyleri tedarike çalışacaklar. Allah orada çalıştıracak, sonra çıkaracak.. ama Cehennemlik olarak yâd edilecek ve Cennet’e girecekler. Böylece burada almaları gerekli olan hüviyeti almış olacaklar.. yani özlerine ulaşacak ve fıtrat-ı asliyelerine kavuşacaklar. Neticede, dünyaya ilk geldikleri gibi temizliği yeniden elde edecekler.. ve Allah da onları Cehennem’den alıp Cennet’e koyacak...
Fevt etmek: Kaybetmek, kaçırmak.
Mukarrabîn: Veliler, Allah dostları.
1 Buhârî, tevhid 36; Müslim, iman 148.